IN PRINCIPE

Zo'n 20 zorgkundigen sluiten aan bij de eerste workshop van die middag. We zijn zeer nieuwsgierig naar wat ons bijgebracht gaat worden over medisch-ethische kwesties. Door ervaring, schade en schande wijs geworden roepen we steeds van alles over wel of niet behandelen, brengen we heel gewoon infuzen en sondes in, en is het gebruik van de beroemde en beruchte Zweedse Band en polsbanden nog steeds aan de orde. Dit alles zonder echte toestemming van de patiënt!!!! Vraag maar eens wat hij of zij wil.....

En dan denk ik aan een van de laatste dilemma's waar ik bij betrokken ben geweest:
Zondagavond: een man van 82 jaar, licht verstandelijk beperkt, gevallen door een lichte beroerte, opname en, je raadt het al, longontsteking en delier! Hij wil het bed uit, sputtert tegen bij alles wat je doet, de mensen om hem heen vreemd, het bed vreemd, slang in de arm, telkens bloeddruk meten en hij weet niet waar heen te gaan als hij naar toilet moet want er zitten hekken om het bed. Arme man, hij kan het niet meer volgen en moet dit alles nog beleven en doorstaan op zijn leeftijd. Vragen wat hij wil is niet mogelijk. En dan gebeurt het: hij trekt zijn infuus eruit.......hoe nu verder? Ik besluit de dokter te bellen: hoe nu verder? Tegen zijn zin dat infuus weer inbrengen?

In principe brengen we dat infuus weer in. De longontsteking wordt behandeld. In principe kan hij daar weer van opknappen en na enige revalidatie mogelijk weer terug naar zijn vertrouwde omgeving....maar tegen welke prijs?

Zo gebeurde dat op die zondagavond: meneer in een Zweedse band, polsen vast aan die band ( volgens de geldende protocollen) en met drie man sterk het infuus weer in zijn broze bloedvat gekregen.Wat stribbelde hij tegen! De dokter van dienst besloot tot inbrengen van het infuus met als opmerking erbij dat er op maandag, tijdens de visite, opnieuw beleid bepaald kon worden, in overleg met familie. Dit was niet iets voor de zondagavond!!

Deze casus gaat door me heen terwijl ik luister naar de, op een grote Intensive Care werkende, medisch ethicus. De man vertelt bevlogen, gebruikt heel herkenbare casussen en ik merk dat iedereen zeer geboeid is: je hebt van die natuurtalenten!!!
Wat is ethiek?
Nadenken over wat normaal is, wat waardevol is, wat de moraal is. En die wordt o.a. mede bepaald door opvoeding, maatschappij en religie.
In de zorg wordt er ook veel over nagedacht. Daarbij worden de principes van de gezondheidszorg gevolgd.

- Het principe van recht op autonomie. Elke mens handelt zelfstandig en onafhankelijk. Het handelen is vrijwillig, past bij de persoon ( authentiek) en is doelbewust met medeneming van alternatieven. Werkers in de zorg respecteren dit principe als zij de patiënt in staat stellen autonoom te handelen. Autonomie kan worden beperkt door angst, pijn,en beperkingen in het denken.
- Het principe van "wel"doen. Handelen in de zorg moet het goede bevorderen en/of tot stand brengen.
- Het principe van niet schaden. Handelen mag niet betekenen dat er schade aangebracht wordt. Tussen "wel"doen en niet schaden bestaat een geleidelijke overgang. Natuurlijk is bloed prikken soms nodig om "wel"doen te bereiken. Maar in de praktijk wordt er wat afgeprikt en andere schade aangebracht.
- Het principe van rechtvaardigheid. Dit principe gaat over de maatschappij. Hoe wordt de zorg eerlijk over de mensen verdeeld? Waar liggen de grenzen? Wat te doen met ongezond leven? Wat betekent religie ? Nuttig? Zeldzame ziektes?

En dan denk ik aan die meneer. In de nacht van donderdag op vrijdag, zijn hand in mijn hand, overleed hij. Op maandag is na goed overleg het beleid veranderd . Nu voel ik mij schuldig om die zondagavond: met drie man sterk, in de band, is door ons een infuus ingebracht!!

De workshop was te kort, er blijven vele vragen, vele dilemma's, veel om over te praten.......maar in principe probeer ik deze principes mee te nemen in mijn werkzame leven!!!